Helen howasy we klima üýtgemeleri

Şu günlerde, Helen tropik ýörüntüleri bilenler üçin giňden näbelli bolup galýar. 2024-nji ýylyň güýçli howa hadysasyny döredip, ABŞ-nyň günorta-gündogar sebitinden geçip, Florida ýurtynda ýere ýetip, adaty bolan bölümlerde 30 billion dollar bilen 160 billion dollar aralygynda zyýan ýetiren Helen, adamlar tarapyndan döredilen klima üýtgemeleri sebäpli 200 esse köpräk mümkinçiligini görkezýär.

Hawa hadysasy, özüň bilen ýetiren zorluklary bilen diňe bir Florida däl, eýsem, Tennessee we North Carolina ýaly gymmat serişdeler bilen tanalýan ýurtlarda-da çynlaka bolmagyny dowam etdirýär. Asheville ýaly şäherler, ýeri bilen 480 mil aralykdan we Ajaýyp Dağlar bilen gurşalan ýerler bolup, howanyň özgerişi sebäpli uzaga gatnaşmakdan gaçyp bilmese-de, bu ýerde görünýän “biblik gaçyrmasy” göz öňüne gelýär.

Ederlik, East Tennessee şäherlerinde türgenleşmek üçin 5000 ýylda bir gezek bolup geçýän ýagmyş ýagysynyň bolandygyny görkezýär. Oňa görä, käbir adamlar iş weiziň has owadyr, has dünýäni saklamak ugrunda elektrik ulaglaryny ulanýarlar diýip boýun ýetirýärler.

Şu wagt itäptik, 180 ölen adamlar bilen, Helen soňky 50 ýylda ABŞ-a gelen ikinji iň döwletli howa görnüşidir. Hasaplamalar hökman we zeperine görä, bu çykdajylar giderek ortaça 30 billion dollar bilen 160 billion dollar aralygynda bolýar. Toýyn ýokarky çäge, bu adaty taýdan paýtagt hökmünde görkezilen netijeleri geçipdir. Müşderiler hemmesi täsin ýaşaýyşlaryny ýerine ýetirip bilmek üçin, olara amala aşyrmak meýilleşdirilýär.

Klima üýtgemeleri we howa hadysalarynyň arasynda baglanyşyk ýetiş geçirmekde hökmany bolup, şol sebäpden adam ýokanç gazlaryny meýilleşdirip, howanyň özgerişinde köp görnüşli täsirleri döredýärler.

Hawa medeniýeti uludygy bilen, ilkinji ýerdäki köpçüliklerden gelen adamlar bu mesele bilen baglanyşykly terjime etmäge başlarlar. Esasy mesele, gyzmagy we ony has güýçli görnümleri döretmekdir. Sözleri anyk we manysyna çenli ýetirmekde dowam edilýär we çylşyrymlylyk ondan başga köpçülikler üçin hem aňsat däl.

Şu ýyllaryň dowamynda, dünýäniň kömekleşiji halky üçin, bu mesele adamlaryň özleriniň we obala-gynja, olaryň has güýçli şertleriniň hasap edilmesiniň zerurlygyny almakda aňsatlyk bilen başlamaklaryny talap edýär. Amaly nusgalaryň geriminden, olaryň öz ýaşamak usullaryny üýtgitmekligi talap etmelidir. Hawa hadysalarynyň üstünlikliligini we şikaistasyny göz öňünde tutmalydygyny hiç wagt unutmazlyk gerek.